Sử dụng hiệu ứng đám đông trong marketing là một chiến thuật đã rất quen thuộc đối với các Marketers, nhất là trong thời đại Internet bùng nổ thì điều này lại càng mang đến hiệu quả đầy bất ngờ. Sức mạnh liên kết của hiệu ứng này là rất lớn và đã tạo thành rất nhiều sự thành công của các chiến dịch marketing lớn trong quá khứ.
Vì vậy, mà dù đã rất quen thuộc nhưng hiệu ứng đám đông vẫn là một sự lựa chọn được đánh giá cao khi áp dụng vào kinh doanh nói chung và hoạt động marketing nói riêng. Dù có thể mang đến những thắng lợi lớn, tuy nhiên thì không phải ai cũng biết cách triển khai hiệu ứng này này sao cho tốt mà bỏ lỡ qua những lợi ích hấp dẫn.
Khái niệm hiệu ứng đám đông
“Hiệu ứng đám đông là gì?” đây chắc chắn là câu hỏi đang được rất nhiều bạn đặt ra ngay lúc này. Hiệu ứng đám đông là một thuật ngữ được sử dụng trong phạm trù về mặt tâm lý con người và được sử dụng rất nhiều. Theo đó, hiệu ứng đám đông tiếng Anh được gọi là Informational Social Influence hay nếu bạn dịch với nghĩa đơn thuần sẽ là Crowd Effect. Còn đối với cụm “Informational Social Influence” hiểu theo nghĩa tiếng Việt sẽ là sự ảnh hưởng từ thông tin xã hội. Như vậy, ngay từ cụm từ này cũng đã nói rất rõ về bản chất của hiệu ứng đám đông là gì rồi.
Hiện tượng này được mô tả khi một cá nhân hay một nhóm người bị ảnh hưởng tâm lý từ hành vi của đám đông. Nó sẽ thường xảy ra trong các tình huống xã hội không rõ ràng, mà ngay lập tức chúng ta không thể xác định được ngay đâu là hành vi phù hợp nên đưa ra mà thay vào đó là chịu sự tác động của số đông để quyết định đến hành vi cuối cùng của mình. Hay chúng ta vẫn thường nói rằng đó là chạy theo số đông, tin tưởng vào quyết định mà số đông lựa chọn cho rằng con số này sẽ đưa ra quyết định chính xác hơn.
Điều này được thể hiện rất rõ trong các ví dụ hiệu ứng đám đông trong kinh doanh, giữa hai địa chỉ cung ứng cùng một sản phẩm, không có sự khác biệt về giá thành, mẫu mã. Lúc này bạn chắc chắn sẽ vô cùng băn khoăn không biết nên lựa chọn nhà cung ứng nào. Tuy nhiên, khi nhìn vào đánh giá, bạn thấy cửa hàng A được nhiều người đánh giá cao hơn và số lượng sản phẩm bán đi cũng nhiều hơn thì chắc chắn lúc này bạn sẽ không bận tậm đến cửa hàng B có gì tốt hơn nữa.
Nguyên nhân của hiệu ứng đám đông
Như vậy, hiệu ứng đám đông có thể hiểu đơn giản rằng là những suy nghi, hành vi chịu tác động từ người khác. Cá nhân sẽ chạy theo những điều mà số đông cho là đúng, là tốt mà không cần suy xét đến quá nhiều. Vậy tại sao lại có hiệu ứng này? Nguyên nhân của hiệu ứng đám đông là gì? Hội chứng đám đông không phải chỉ vừa mới xuất hiện trong xã hội hiện đại mà có lẽ nó đã có từ khi con người chung sống theo cộng đồng với nhau. Theo đó, hiệu ứng tâm lý này đã được ghi nhận rất nhiều vào trước những năm 1900. Tuy nhiên, lúc đó điều này được diễn ra hết sức tự nhiên mà không có bất kỳ một tác động nào. Còn ngày nay nó được sử dụng như một “vũ khí” để đạt được các mục đích truyền thông, marketing hay kinh doanh.
Nhưng phần lớn chúng ta đều không hiểu rõ nguồn gốc, nguyên nhân của hiện tượng tâm lý này mà hành động theo vô thức. Nhưng với những ai muốn vận dụng chúng theo các mục đích của mình thì lại cần phải tìm hiểu rất kỹ lưỡng. Bởi theo các chuyên gia tâm lý thì hiệu ứng đám đông cũng giống như một con dao hai lưỡi. Nguyên nhân xuất phát của hiệu ứng tâm lý này chính từ tính hiếu kỳ, tò mò nhưng lại thiếu đi tính xác thực, đầy đủ của thông tin trong quá trình xem xét một vấn đề cụ thể của mỗi người.
Vì vậy, mà đám đông sẽ cùng nhau hội tụ lại để xem xét và cuối cùng một quyết định chung được hình thành. Lúc này thông tin lại thường lan truyền rất nhanh nhưng độ xác thực lại rất kém. Thêm vào đó, một trong những nguyên nhân hình thành nên “đám đông” chính là hầu hết chúng ta đều sợ đi ngược lại số đông, sợ bị coi là một trường hợp “đặc biệt”. Ngoài ra, lựa chọn theo số đông còn được gọi là một sự lựa chọn an toàn. Với quan niệm “số đông luôn đúng” nên nhiều người luôn mơ hồ đưa ra các quyết định của mình trong rất nhiều trường hợp.
Ảnh hưởng của hiệu ứng đám đông trong kinh doanh
Hiệu ứng đám đông ngày nay không phải lúc nào cũng được diễn ra một cách tự nhiên, tức là không có bất kỳ một sự tác động nào. Thực tế bạn rất nhiều doanh nghiệp đang áp dụng hiệu ứng này trong các hoạt động kinh doanh của mình. Với chủ đích được xác định ngay từ đầu, thế nhưng những ảnh hưởng từ hiệu ứng đám đông không phải lúc nào cũng là tích cực. Như chúng tôi đã nói đến, hiệu ứng đám đông chính là một con dao hai lưỡi và nếu không cẩn thận thì bạn có thể bị “đứt tay” bất cứ lúc nào.
Vì vậy, hãy cân nhắc kỹ lưỡng các ảnh hưởng của hiệu ứng đám đông trong kinh doanh trước khi quyết định có nên vận dụng nó hay không. Trong thời đại Internet bùng nổ như hiện nay, đôi khi chỉ cần một biến động nhỏ hay đơn giản chỉ một tin không tốn cũng đủ khiến cả doanh nghiệp lao đao.
+ Ảnh hưởng tích cực:
• Thu hút và gây sự chú ý với đông đảo khách hàng tiềm năng.
• Tận dụng hiệu ứng đám đông để tăng sự nhận diện cho thương hiệu, sản phẩm.
• Tăng được độ tin cậy đối với người tiêu dùng về sản phẩm cũng như thương hiệu.
• Nâng cao hiệu quả cho các chiến dịch marketing, truyền thông hoặc bán hàng.
+ Ảnh hưởng tiêu cực:
• Nếu rơi vào tin xấu, đôi khi tốc độ lan truyền nhanh không kiểm soát được sản phẩm, dịch vụ có thể bị tẩy chay ngay lập tức.
• Quá nhiều đánh giá kém, xấu sẽ hình thành nên hình ảnh xấu trong mắt người tiêu dùng.
• Hoàn toàn có thể bị đám đông công kích, bôi xấu dù tin tức đưa ra về sản phẩm, thương hiệu là hoàn toàn không chính xác.
Có nên áp dụng hiệu ứng đám đông trong marketing không?
Do song song cả yếu tố tích cực và tiêu cực nên có lẽ nhiều người sẽ vấn rất e ngại trong việc áp dụng hiệu ứng đám đông trong marketing. Điều này cũng không phải khó hiểu, bởi thông tin được lan truyền trong xã hội hiện đại ngày nay của chúng ta rất nhanh chóng. Nhất là đối với những tin không hay, tin xấu thì có thể nói rằng nhanh như “vũ bão” mà rất khó để kiểm soát. Đối với những đơn vị “non” kinh nghiệp nếu không xử lý được thì có thể bị đánh “sập” ngay lập tức vì chính hiệu ứng tâm lý này.
Tuy nhiên, trong hoạt động kinh doanh nói chung và marketing nói riêng thì những rủi ro luôn thường trực cũng không phải điều gì xa lạ. Trong khi đó, nếu bạn áp dụng một cách khéo léo thì hiệu quả nhận được từ hiệu ứng đám đông là rất lớn. Nhất là trong thời đại công nghệ 4.0 bùng nổ mạnh mẽ như hiện nay thì sức mạnh của điều này là không thể phủ nhận được. Điển hình là các đơn vị đang hoạt động trên các sàn thương mại điện tử, sản phẩm có số lượng mua nhiều, nhiều bình luận và được đánh giá cao chắc chắn sẽ tạo ra ưu thế rất lớn cho bạn.
Nên đây là lý do vì sao rất nhiều chủ shop, doanh nghiệp sẵn sàng bỏ tiền ra để thuê người đánh giá “ảo” cho mình. Từ đó, họ dần dần thu hút được rất nhiều sự quan tâm của các khách hàng mục tiêu cần thiết cho mình. Những giá trị lợi ích sẽ được chính thức khai thác từ đây. Vì vậy, việc sử dụng hiệu ứng đám đông trong marketing là một chiến thuật mà bạn hoàn toàn nên áp dụng khi mình đủ sức để “cân”.
Cách vận dụng hiệu ứng đám đông trong marketing
Việc vận dụng hiệu ứng đám đông trong marketing không đơn thuần là bạn tạo ra một tin tức, một bài đăng hay một loạt những đánh giá có lợi cho mình. Không phủ nhận rằng, những tin tức từ hiệu ứng đám đông bao giờ cũng có tốc độ lan truyền rất nhiều. Nhưng không phải lúc nào nó cũng đủ sức để “chạy đường dài” để tạo dựng nên những giá trị có lợi cho hoạt động tiếp thị cũng như kinh doanh của doanh nghiệp.
Chưa kể nếu không vận dụng một cách khéo léo, lại để xảy ra hiện tượng “gậy ông đập lưng ông” thì lại phải mất công đi xử lý. Chưa kể nếu để mọi việc vượt ngoài tầm kiểm soát thì rất nguy hiểu cho hoạt động kinh doanh tổng thể. Vì vậy, để vận dụng hiệu ứng đám đông trong marketing hiệu quả hãy tiến hành theo những bước như sau:
• Bước 1: Phân tích kỹ lưỡng thông tin về sản phẩm, dịch vụ mà doanh nghiệp muốn marketing và lựa chọn kênh phân phối, truyền thông phù hợp cho mình.
• Bước 2: Phân tích đôi tượng khách hàng mục tiêu.
• Bước 3: Xây dựng sự kiện hoặc tin tức gây nên sự tò mò đối với sản phẩm (dịch vụ) hay thương hiệu. Tất nhiên, hãy thiên về những thông tin tích cực nhiều hơn.
• Bước 4: Sử dụng chiến thuật seeding, influencer marketing hoặc ý kiến từ các chuyên gia để chia sẻ những sự kiện hoặc tin tức này một cách tự nhiên nhất. Đây sẽ là những cách để bạn tăng độ phủ sóng một cách nhanh chóng nhất và thu hút được sự chú ý của mọi người.
Các hình thức triển khai hiệu ứng đám đông trong marketing
Sử dụng mạng xã hội
Nếu bạn vẫn đăng băn khoăn không biết nên triển khai hiệu ứng đám đông trong marketing theo hình thức nào để đạt được hiệu quả cao nhất thì đừng bỏ lỡ sự gợi ý này của chúng tôi. Với tốc độ phát triển của các trang mạng xã hội cùng với sự thay đổi trong xu hướng mua sắm và hành vi tìm hiểu tin tức của người tiêu dùng. Việc sử dụng các trang mạng xã hội với mục đích kinh doanh, tiếp thị ắt hẳn không còn là điều gì xa lạ. Thêm vào đó, môi trường trên mạng xã hội có tốc độ lan truyền tin tức cực nhanh. Đôi khi chỉ cần một vài dòng status ngắn, một đoạn video vỏn vẹn 15s mà bạn có thể tiếp cận được hàng triệu người. Đặc biệt nếu tài khoản doanh nghiệp của bạn có tích xanh trên Facebook thì lại càng là một lợi thế lớn.
Sử dụng lời phản hồi khen chê của khách hàng
Rất nhiều người thường cho rằng, khi áp dụng hiệu ứng đám đông trong marketing thì chỉ nên dùng những feedback tích cực – những lời khen của khách hàng mà thôi. Tuy nhiên, dù là phản hồi khen hay chê thì bạn cũng đều nên sử dụng, đôi khi chính những phải hồi chê lại có thể tạo nên hiệu ứng mạnh mẽ. Điều quan trọng bạn xử lý chúng như thế nào thì hoàn toàn có thể “quay xe” được trong mọi trường hợp để điều hướng quan điểm, đánh giá của đám đông. Đôi khi chính việc bạn xử lý những phản hồi chê của khách hàng một cách khéo léo thay vì xóa hay giấu chúng đi lại nhận được lòng tin hơn của số đông. Tất nhiên, chúng tôi hiểu rằng không phải ai cũng dám thử thách với cách này vì rủi ro cũng không hề nhỏ.
Sử dụng kênh truyền thông uy tín
Nếu bạn muốn đạt được tính lan truyền cao, thông tin có sự kiểm soát chắc chắn thì nên sử dụng những kênh truyền hông uy tín như truyền hình hay báo chí. Đây là những phương tiện có ảnh hưởng rất lớn đến công chúng và luôn nhận được sự tin tưởng, đánh giá cao. Tuy nhiên, chi phí cần bỏ ra là không nhỏ nên những đơn vị có nguồn ngân sách marketing eo hẹp thường sẽ không lựa chọn hình thức này. Nhưng hiệu quả đạt được lại rất cao nên chúng tôi cho rằng điều này là hoàn toàn xứng đáng. Với những thông điệp dễ nhớ kèm với hình ảnh, nội dung, âm thanh sinh động sẽ tạo nên một chỉnh thể có sức tác động rất lớn. Hơn thế, công chúng và nhất là những khách hàng tiềm năng chắc chắn sẽ ấn tượng rất sâu sắc với sản phẩm cũng như thương hiệu của bạn.
Chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về hiệu ứng đám đông trong marketing với 3 hình thức triển khai được đánh giá cao về mặt hiệu quả nhất. Đây là một dạng hiệu ứng tâm lý rất phổ biến, nếu bạn biết cách sử dụng một cách khéo léo và tinh tế thì luôn gặt hái được những lợi ích lớn cho mình. Tuy nhiên, hãy chuẩn bị thật kỹ lưỡng và cẩn thận trong từng bước của mình. Vì hiệu ứng đám đông có thể mang đến cho bạn rất nhiều giá trị tích cực thì cũng có thể là tiêu cực đối với hoạt động kinh doanh nói chung.
